Tus Tsav Xwm ntawm Teb Chaws Asmeskas

Pin
Send
Share
Send

Paub txog thaj chaw ntawm lawv lub ntiaj teb, cov Mayans tau tsim cov txheej txheem kev lag luam tshiab uas muaj cov nkoj nrog cov hneev thiab cov pob tw, nrog rau cov cai ntawm cov cim taw qhia thiab lwm tus tau tsim los ntawm lawv uas tso cai rau lawv mus deb deb kom nyab xeeb thiab muaj txiaj ntsig.

Kev Tawm Tsam yog ib qho txuj ci-kev tshawb fawb uas hais txog qhov kev paub ntawm dej ntws, cua, hnub qub thiab ib puag ncig puag ncig hauv thaj av. Tom qab kev tshawb txog Usumacinta River thiab tawm mus rau hauv hiav txwv ntawm txoj kab nqes hav no, peb tau pom qhov txiaj ntsig thiab kev sib tw ntawm cov txuj ci zoo no tau xyaum los ntawm Mayans txij li lub sijhawm thaum ub. Lub tuam txhab Mayan yav dhau los cov tub lag luam-cov neeg tsav nkoj tau tsim cov kev uas muab txoj sia rau cov kev sib txuas lus thiab kev sib pauv hloov, uas suav cov kev hauv av, dej thiab hiav txwv. Ntu kwj deg uas peb tau mus ncig yog tsuas yog ib qhov kev sim ntsuas uas tau tso cai rau peb kom paub txog nws cov kev sib tw thiab nws cov nyiaj tau los.

Nyob rau lub sijhawm Maya

Sahagún thiab Bernal Díaz del Castillo hais hauv lawv cov haujlwm uas canoes tuaj yeem yuav lossis ntiav, yog li peb qhov kev xav tau tuaj yeem ua tau. Lub nkoj muaj nqis rau quachtli (daim pam) lossis ib pua cocoa taum, thiab raws li tau hais txog qhov nqi xauj tsev, nws tau hais tias Jerónimo de Aguilar tau them nyiaj ntsuab hauv cov nuj nqis uas coj nws mus ntsib nrog Hernan Cortes hauv Cozumel kob.

Raws li rau cov chaw kawm tshawb xyuas keeb kwm yav dhau los, Pomoná thiab Reforma yog nyob hauv thaj chaw Usumacinta qis; Nws tsis paub meej yog tias lawv tau tswj hwm txhua ntu ntawm tus dej, tab sis peb paub, ua tsaug rau kev txiav txim siab ntawm cov ntawv sau, tias lawv tau raus rau hauv cov kev tawm tsam ntawm cov nom tswv uas tau sib tw kom tau txais kev tswj hwm ntawm ob thaj chaw thiab cov khoom lag luam uas, thaum kawg, tau pab txhawb rau nws txoj kev nyob ruaj khov thiab kev loj hlob.

Ua raws txoj kev uas mus ntawm Boca del Cerro mus txog rau qhov uas tus dej hla kev ntawm dej Palizada dej, muaj ntau ntau qhov chaw kawm ua ntu hnub yav dhau los uas muaj tseeb yog ib feem ntawm cov zej zog txuas nrog cheeb tsam capitals uas tau mus txog lawv qhov siab kawg ntawm 600-800 AD.

Qhov kev taw mus rau Gulf

Hauv Kev sib raug zoo ntawm cov khoom ntawm Yucatan, los ntawm Spanish tus npis sov Diego de Landa (1524-1579), nws tau hais tias los ntawm lub nroog Xonutla (Jonuta) nws yog kev coj mus los ntawm nkoj mus rau lub xeev ntawm Yucatán, mus ncig ntawm San Pedro thiab San Pablo dej ntws thiab los ntawm muaj mus rau Laguna de Cov Lus Cog Tseg, hla dhau cov chaw nres nkoj sib txawv hauv tib lub pas dej mus rau hauv lub nroog Tixchel, los ntawm qhov twg cov canoes tau rov qab los rau Xonutla. Qhov no tshaj tawm tsis tsuas yog muaj cov fluvial-hiav txwv txoj hauv kev nyob hauv pre-Hispanic sij hawm, tab sis kuj hais tias nws tau ua nyob rau hauv ob qho kev qhia, sab saum toj thiab tawm tsam tam sim no.

Los ntawm Usumacinta Lub Nkoj Mexico tau mus txog rau ntau txoj kev, los ntawm lub qhov ncauj ntawm Grijalva River, hla los ntawm San Pedro thiab San Pablo dej ntws, lossis hla tus dej Palizada uas ua rau Laguna de Terminos. Cov tub luam uas tau ua raws txoj kev los ntawm Petén mus rau Gulf of Mexico raws tus Dej Candelaria kuj tseem tuaj yeem tuaj txog nyob ntawd.

Cov "Phoenicians of America"

Txawm hais tias nws tau caij nkoj thiab ua lag luam txij li 1,000 BC, los ntawm cov dej ntws thiab lagoon ntawm Lowlands ntawm Tabasco thiab Campeche, nws tsis yog kom txog thaum tom qab 900 AD, thaum kev lag luam los ntawm hiav txwv tau txais qhov tseem ceeb, thaum circumnavigating Yucatan Peninsula , uas tau tswj hwm los ntawm Chontal koom nrog pawg, hu ua Putunes lossis Itzáes.

Thaj chaw hauv Chontal txuas ntxiv los ntawm Cov Dej hauv Cupilco, ze rau Comalcalco, rau ntawm ntug dej hiav txwv hauv qhov deltas ntawm Grijalva, San Pedro thiab San Pablo dej, tus dej Candelaria phiab, Laguna de Terminos, thiab tej zaum deb li Potonchán, lub nroog nyob hauv ntug dej hiav txwv ntawm Campeche. Rau sab hauv, dhau los ntawm qis Usumacinta, nws mus txog Tenosique thiab foothills ntawm sierra. Raws li Asmeskas Tus Thawj Pov Thawj Fwm Tsav Tebchaws Edward Thompson (1857-1935), Itza tau los ua tus kav dej ntawm Chixoy thiab Cancuén cov dej, ntxiv rau muaj kev lag luam nyob hauv qhov chaw nres nkoj ntawm Naco nyob ze thaj tsam ntawm Chalmalecón dej, hauv Honduras thiab chaw nres nkoj ntawm Nito. , nyob rau hauv Golfo Dulce.

Lub thaj chaw thaj chaw ntawm thaj av muaj neeg nyob los ntawm Chontales, nyiam qhov tseeb tias lawv dhau los ua neeg tsav nkoj hla dej thiab lawv tau txais txiaj ntsig los ntawm cov hav dej uas tau tso cai sib txuas lus nrog cov chaw dhau lawv ciam teb; tom qab ntawd lawv tau kov yeej ib thaj chaw thiab tsim cov cheeb tsam thiab tswj cov se, yog li lawv tuaj yeem siv tswj kev lag luam nyob deb. Lawv tau tsim ntau txoj kev sib koom ua lag luam ntawm cov chaw nres nkoj nyob ntawm cov chaw xaiv tswv yim raws txoj kev thiab kuj tau tsim tag nrho cov kev tsav nkoj hla hiav txwv, qhov no tau cuam tshuam ntau qhov kev tawm tswv yim xws li: kev tsim cov nkoj zoo dua; cov phiajcim raws txoj hauv kev kom tau txoj hauv kev (los ntawm cov cim ntoo tau hais los ntawm Fray Diego de Landa, mus rau lub vaj masonry); kev tsim thiab kev siv cov lus qhia, txawm nyob ntawm canvas (zoo li ib qho tau muab rau Hernán Cortés); raws li kev siv cov cai ntawm cov cim uas tsim tawm ob qho tib si los ntawm kev txav ntawm chij lossis hluav taws kub ua lub cim.

Thoob plaws hauv kev txhim kho ntawm cov kab lis kev cai no, cov kev lag luam los ntawm cov dej hiav txwv tau hloov kho, raws li cov kev nyiam thiab cov neeg ua haujlwm uas tswj hwm lawv; rau cov neeg nyob deb li cas, cov ua lub Classic los ntawm so los siav Grijalva-Usumacinta qhov system fluvial thiab rau Postclassic, cov neeg uas nyob sib nrug ntawm ceg av qab teb, uas tau pib los ntawm cov chaw ntawm ntug dej hiav txwv Gulf thiab mus txog Honduras.

Hauv thaj av uas peb mus ncig, peb nrhiav tau ntau qhov chaw nres nkoj:

• Potonchán hauv Grijalva raws, uas tso cai sib txuas lus nrog cov chaw nres nkoj nyob sab qaum teb thiab qab teb.
• Txawm hais tias tsis muaj pov thawj txaus ntseeg ntawm muaj nyob ntawm ib qho tseem ceeb tshaj plaws, nws ntseeg tau tias Xicalango, hauv ceg av qab ntawm tib lub npe, cov tub lag luam tau tuaj hauv nruab nrab Mexico, Yucatan thiab Honduras los ntawm ntau txoj kev sib txawv.
• Kuj tseem muaj cov chaw nres nkoj tseem ceeb ntawm Chontal kev sib koom ua ke: Tixchel hauv Sabancuy estuary, thiab Itzamkanac hauv thaj chaw Candelaria dej phiab, uas sib raug rau cov chaw qub txeeg qub teg ntawm El Tigre. Cov tub luam lag luam tawm ntawm txhua qhov ntawm lawv mus rau ntau qhov chaw ntawm Mesoamerica.
• Rau Campeche ntug dej hiav txwv, cov chaw hais txog Champotón uas yog lub nroog nrog 8,000 lub tsev masonry thiab hais tias txhua hnub txog 2,000 canoes tau tawm mus rau ntses uas rov qab rau thaum tsaus ntuj, uas yog vim li cas nws yuav tsum tau tsim lub nroog chaw nres nkoj, txawm hais tias nws qhov siab tshaj tshwm sim rau hnub ntawd. tom qab tshaj cov chaw nres nkoj tau hais.

Tswj los ntawm saud

Cov neeg uas yog qhov nce siab ntawm thaj av ua los ntawm tus txiv neej, tsis muaj cov khoom tsim qauv, uas tau mus txog qhov siab siab thiab muaj nyob ntawm tus ntug dej, nyob hauv txoj haujlwm xaiv yaam. Ntawm cov tseem ceeb tshaj plaws yog cov ntawm lub zos ntawm Zapata thiab Jonuta, txij li los ntawm muaj ib feem zoo ntawm tus dej yog yeej.

Ceramics, cov khoom lag luam zoo

Thaj av Jonuta yog, nyob rau lub sijhawm thib ob ntawm Classic thiab ntxov Lub Sijhawm Post-Classic (600-1200 AD), tus tsim cov khoom lag luam zoo tshaj tawm ceramics, dav muag, ob qho tib si raws Usumacinta thiab ntawm ntug dej hiav txwv Campeche. Lawv cov tais diav tau pom nyob rau hauv cov chaw zoo li Uaymil thiab cov kob ntawm Jaina hauv Campeche, cov chaw tseem ceeb ntawm kev lag luam hiav txwv kev deb uas cov Mayans tau ua thiab uas peb vam tias yuav tuaj xyuas ntawm peb qhov kev mus ncig tom ntej.

Pin
Send
Share
Send

Yees duab video: Xov Xwm 1172020 - Tebchaws Asmesliskas National News (Tej Zaum 2024).